Erozyon Nedir? Erozyonun Nedenleri ve Çeşitleri Nelerdir?

Erozyon Nedir?

Erozyon yer kabuğunun aşınması yoluyla üzerindeki toprağın taşınması olayına verilen isimdir. Bu aşındırma rüzgar, yağış ve akarsu gibi dış etkenler tarafından meydana getirilen jeolojik bir olaydır. Genellikle Erozyon Nedir sorusuna basit şekilde cevap verilse de aslında üzerinde durulması gereken en önemli doğal afetlerden biridir. Erozyon, insan etkinliği veya doğal sebeplerden oluşabilir.

Erozyonun toprak verimliliği ve doğal ortamda yaşayan canlılar üstünde ciddi etkileri vardır. Son zamanlarda artan sel olayları ve küresel ısınmanın üstüne insan etkinliklerinin eklenmesiyle toprağın taşınmasına yol açacak faktörler artmıştır. Bu etkiler toprağı geri dönüşü olmayacak şekilde aşındırır.

Erozyonun Sebepleri Nelerdir?

Doğal olarak meydana gelen erozyonu doğa kendi kendine belli bir oranda telafi edebilmektedir. Ama insan etkinlikleri devreye girdiği noktada doğa artık bunu telafi edemez hale gelir. Erozyonun sebepleri açısından doğal dengenin bozulduğu her durumda olduğu gibi bu doğa olayında da insan etkisinin payı çok büyüktür.

İnsanın Erozyona Etkileri Nelerdir?

Erozyon doğal olarak meydana gelir, ama insanların faaliyetleri bu süreci hızlandırır.

İnsanın erozyon üzerindeki etkilerine küresel ısınmayı dahil edebiliriz. Küresel ısınmanın sebebi insandır ve küresel ısınmanın erozyon üzerinde ciddi etkileri vardır. Örneğin hortumlar hava basıncındaki ve sıcaklığındaki ani değişimlerden meydana gelir. Küresel ısınmanın sebep olduğu bu ve benzeri hava olaylarının önemli jeolojik etkileri olur. Sıcaklık artışıyla eriyen buzullar, buzul erozyonuna ve deniz seviyesinin yükselmesiyle kıyı erozyonuna sebep olur.

Ayrıca yer şekillerini ve bitki örtüsünü değiştiren insan faaliyetleri de erozyona sebep olur. İnsanların bitki örtüsünü tahrip etmesi toprağı yerinde tutan gücün ortadan kalkmasını sağlar. Toprağı yerinde tutan güç ortadan kalktığında toprak uçmaya ve su tarafından taşınmaya, yani erozyona daha yatkın hale gelir.

İklimin Erozyona Etkileri Nelerdir?

Yağışın erozyon üzerinde çok önemli etkisi vardır. Yağışlar su erozyonuna sebep olur. Yağışın şiddeti ve yoğunluğu erozyonun da şiddetini belirler. Ayrıca sıcaklık değişimleri ve rüzgarlar da toprak taşınmasına yol açar.

Yeryüzü Şekillerinin Erozyona Etkileri Nelerdir?

Eğim, arazinin yönü ve akarsular erozyonu etkileyen yeryüzü şekillerine bağlı olan sebeplerdir.

• Eğim yüzeyde biriken suların taşınmasına etki eder,
• Arazi yönü  güneş ışınlarını hangi açıda aldığıla alakalıdır. Sıcaklığın ve nemin erozyon üstünde önemli etkileri vardır,
• Akarsular toprağı aşındırır ve taşır. Taşkınlar ve akarsu yönü önemli etkendir.

Bitki Örtüsünün Erozyona Etkileri Nelerdir?

Bitki örtüsü toprağa düşen suyun çarpma etkisini azaltır. Ayrıca bitki kökleri toprağı sağlamlaştırarak taşınmayı yavaşlatır ve engeller. Bitki örtüsünün tahrip edilmesinin engellemesi ve korunması erozyona karşı alınabilecek en etkili yöntemlerden birisidir. Toprağı en çok koruyan bitki örtüsü ormanlar gibi devamlı bitki örtüleridir.

Erozyon Çeşitleri Nelerdir?

Erozyon farklı çeşitlerde gerçekleşir. Doğal etkenlere göre erozyon çeşitleri ise şöyle;

Su Erozyonu

Erozyona yağmur, akarsu, sulama sebep olduysa su erozyonu denir. Engellemek için ağaçlandırma, bitki örtüsü güçlendirme çalışmaları yapılabilir. Tarımda yapılan yanlışlar bilgisizlik ve hazırlıksızlık sebebiyle olmaktadır.

Rüzgar Erozyonu

Rüzgar erozyonu da bazı su erozyonları gibi iklim kaynaklıdır. Kuru ve gevşek toprakta büyük oranda ortaya çıkar. Ağaçlandırma çalışmaları toprağı güçlendirir.

Kıyı Erozyonu

Deniz, nehir, akarsu kenarlarında görülür. Erozyonun şiddeti su akımı şiddetine ve kıyılardaki toprak özelliklerine bağlı olarak değişir.

Çığ ve Buzul Erozyonu

Erime ve eğimin sebep olduğu çığ ve buzul erozyonu eğim boyunca hareket ederek zemindeki taşı toprağı beraberinde sürükleyerek, araziyi tahrip ederek çığ ve buzul erozyonuna sebep olur.

Erozyondan Nasıl Korunabiliriz?

Önlemlerin alınmadığı senaryolarda toprakta çölleşme, verim düşmesi ve toprak kalitesi düşmesi yaşanır. Bitki örtüsünün güçlendirilmesi, Geotekstil kullanımı, Malç uygulaması, İstinat duvarları gibi önlemler erozyondan korunmak için en etkili yöntemlerdir. Ayrıca düzenli otlatma, rüzgar hızının kesilmesi, taraçalandırma erozyona karşı alınabilecek önemli önlemler arasındadır.

Bir önceki yazımız olan PUBG Şekilli Kullanıcı Adı Önerileri 2023 başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.